GIS پرکاربردترین و به روزترین پلتفرم اطلاعات جغرافیایی

مدت زمان مطالعه: ۱۰ دقیقه

نوشته شده توسط: زمین پی جویان نگار

تاریخ انتشار: ۱۴۰۲/۰۴/۱۲

تاریخ بروزرسانی: ۱۴۰۲/۰۴/۱۳

🚨 این مقاله حاوی لینک دانلود نرم افزار ArcGIS و همچنین لینک دوره آموزشی مقدماتی ArcGIS می باشد.

پلتفرم GIS چیست؟

سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) یک سیستم فناوری است که به جمع آوری، ذخیره سازی، تجزیه و تحلیل و نمایش داده های مکانی کمک می کند. این ابزار قدرتمند از اجزای سخت افزاری و نرم افزاری تشکیل شده است و وظیفه آن آنالیز داده های موقعیت محور و در نهایت نمایش لایه های اطلاعاتی بدست آمده از آنالیزها می باشد.
سیستم اطلاعات جغرافیایی در طول این سال ها تکامل یافته و به بخشی جدایی ناپذیر از اکثر علوم از جمله علوم زیست محیطی، زمین شناسی و معدن،  برنامه ریزی شهری، مدیریت منابع طبیعی، بخش مراقبت های بهداشتی، مهندسی و غیره تبدیل شده است. این فناوری از الگوریتم های پیشرفته برای انجام تحلیل های فضایی پیچیده استفاده می کند که به تصمیم گیری و حل مسئله کمک می کند.

اجزای اصلی سیستم اطلاعات جغرافیایی:

سخت افزاری

GIS به اجزای سخت افزاری خاصی مانند رایانه هایی که قدرت پردازش بالایی دارند برای رسیدگی به حجم زیادی از داده های مکانی نیاز دارد. سایر اجزای سخت افزاری شامل دستگاه های GPS است که به عنوان یک سنسور داده برای جمع آوری اطلاعات مکان و ابزار سنجش از راه دور استفاده می شود. با جمع آوری داده های خام از ماهواره ها امکان آنالیز مکانی داده های سنجنده های موجود در ماهواره ها به صورت دوبعدی (ArcMap) و سه بعدی (ArcScene) فراهم می شود.

نرم افزاری

ابزارهای نرم افزاری مختلفی برای عملکردهای مختلف در GIS موجود است که شامل برنامه های پردازش تصویر مانند ERDAS Imagine و ENVI می باشد و این پلتفرم ها برای تجزیه و تحلیل سنجش از راه دور استفاده می شود. ArcGIS یکی از این مجموعه نرم افزارهای محبوب است که ابزارهایی برای نقشه برداری، تجزیه و تحلیل فضایی، مدیریت داده ها و نمایش لایه های اطلاعاتی را فراهم می کند.

داده ها

GIS به شدت بر در دسترس بودن داده های با کیفیت متکی است. داده‌های مکانی با روش‌های متعددی از جمله برداشت نقاط توسط دستگاه های GPS، تصویربرداری هوایی توسط پهپادها و داده های سنجنده های ماهواره ای جمع‌آوری می‌شوند که می‌توانند برای ایجاد نقشه‌ها یا مدل‌های دقیق در مقیاس های مختلف استفاده شوند. همچنین از داده های موقعیت محور موجود در سازمان زمین شناسی ایالات متحده (USGS)، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور (GSI) و بانک اطلاعاتی زمین پی جویان نگار (ZPNegar) به عنوان داده اولیه جهت آنالیز و دستیابی به هدف پروژه های گوناگون، استفاده می شود.

نیروی انسانی

در عصر کنونی صرفا استفاده از یک متخصص زمین شناسی و یا معدن در پروژه های زمین شناسی و اکتشاف مواد معدنی کافی نمی باشد. تیم متخصص GIS شامل افراد با تخصص و دانش های گوناگون می باشد. در شرکت های بزرگ معدنی و اکتشافی همراه با متخصصان معدنی و زمین شناسی متخصصان علوم کامپیوتر، محققین کار با دیتا و متخصصین نقشه برداری بر روی پروژه های اکتشافی و معدنی فعالیت می نمایند.

GIS چه کاربردهایی دارد؟

سازمان ها و شرکت های گوناگون از جمله شرکت های معدنی و یا اکتشاف ذخایر معدنی  تقریباً در هر زمینه ای از GIS برای ایجاد نقشه هایی با کاربردهای مختلف استفاده می کنند. این سازمان ها و شرکت ها، داده ها را تجزیه و تحلیل می کنند و بر اساس هدف پروژه و لایه های اطلاعاتی بدست آمده راه حل ارائه می نمایند. همچنین این سیستم می‌تواند شامل داده‌های جامعه شناسی مانند جمعیت، درآمد یا سطح تحصیلات باشد. علاوه بر آن شامل اطلاعاتی درباره انواع مختلف پوشش گیاهی، خاک و زهکشی، جاده ها و کارخانه ها، مزارع و مدارس است. کاربردهای GIS شامل:

نقشه برداری

سازمان نقشه برداری، سازمان زمین شناسی و اکتشافات مواد معدنی، شرکت زمین پی جویان نگار مجموعه ای قوی از داده های GIS مانند نقشه های زمین شناسی، داده های ژئوشیمیایی، داده های توپوگرافی، گزارش های زمین شناسی و غیره را در اختیار محققان و کارفرمایان خود قرار می دهند. داده های مکانی، امکان مدل‌سازی جریان آب سطحی (Drainage)، مدل رقومی ارتفاعی (DEM)، مدل های زمین شناسی را جهت بررسی های زمین شناسی و اکتشافات مواد معدنی  و همچنین اکتشاف نفت و گاز و غیره را فراهم می نماید.

برنامه ریزی شهری

یکی از راه های استفاده از GIS توسط برنامه ریزان شهری است. از داده های GIS برای مدیریت توسعه زیرساخت ها در شهرها استفاده می شود. به عنوان مثال، یک برنامه ریز شهری می تواند از نقشه های GIS برای تجزیه و تحلیل بهترین مکان برای یک خط مترو جدید یا مسیر اتوبوس بر اساس تراکم جمعیت استفاده نماید.

بخش بهداشت و درمان

GIS در مراقبت های بهداشتی برای تجزیه و تحلیل شیوع بیماری و همچنین برای شناسایی جمعیت های نیازمند واکسیناسیون استفاده می شود (از کاربرد های GIS در زمان پاندمی ویروس کرونا توسط سازمان بهداشت جهانی می توان یاد کرد). همچنین به متخصصان مراقبت های بهداشتی در تصمیم گیری آگاهانه در مورد تخصیص منابع بر اساس اطلاعات موجود کمک می کند.

مدیریت منابع طبیعی

GIS برای مدیریت منابع طبیعی بسیار مهم است زیرا اجزای سیستم طبیعی مانند پوشش گیاهی و هیدرولوژی را قادر می سازد تا به درستی نقشه برداری و تجزیه و تحلیل شوند. این قابلیت به شناسایی مناطقی که نیاز به تلاش‌های حفاظتی دارند و مناطقی که می‌توانند توسعه یابند کمک می نماید.

زمین شناسی و اکتشاف معدن

در طول اکتشاف مواد معدنی مقادیر زیادی از داده های مکانی جمع آوری می شود. اطلاعات Geoscience که معمولاً از اطلاعات زمین شناسی، جغرافیایی، ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی تشکیل شده است، به طور معمول از سنسورهای ماهواره ای و هوابرد به شکل دیجیتال جمع آوری می شود. مجموعه های بزرگی از داده های بررسی زمین نیز به شکل دیجیتال ذخیره می شوند. بر این اساس، ادغام داده‌های بررسی میدانی، نقشه‌ها و سایر اطلاعات به منظور اکتشاف معدنی و تخمین منابع، کاری بسیار زمان‌بر است. با این حال، GIS می تواند چنین کاری را به شیوه ای کارآمد و مقرون به صرفه انجام دهد چرا که با دانستن زبان برنامه نویسی پایتون می توان به راحتی در بستر پلتفرم های GIS افزونه های کاربردی کار با دیتاهای علوم زمین ایجاد نمود. علاوه بر این، سازمان‌های دولتی در فرآیند صدور مجوز معدن، فرمت GIS را به عنوان استاندارد برای ارتباط داده‌های مکانی اتخاذ می‌کنند مانند سایت کاداستر وزارت صنعت، معدن و تجارت.

مدیریت پایگاه داده

پایگاه داده مجموعه ای از داده های مرتبط است که به شیوه ای ذخیره می شود که امکان بازیابی اطلاعات را در صورت نیاز فراهم می کند. معمولاً از جداول (مجموعه ای از رکوردهای مرتبط) و فیلدها  تشکیل شده است. انواع مختلفی از پایگاه داده بسته به سطح استفاده از آن وجود دارد. ما در مقاله دو مورد پرکاربرد آن را نام می بریم:
یک سیستم پایگاه داده تک کاربره روی یک کامپیوتر قرار دارد و برای دسترسی یک کاربر طراحی شده است. این نوع پایگاه داده به طور گسترده برای برنامه های شخصی و مشاغل بسیار کوچک استفاده می شود.
یک سیستم پایگاه داده چند کاربره طوری طراحی شده است که چندین کاربر به آن دسترسی داشته باشند (اکنون اکثر پایگاه های داده کسب و کار).

انواع نرم افزار GIS

ArcGIS

ArcGIS نرم افزاری برای مشاهده، ویرایش، مدیریت و تجزیه و تحلیل داده های جغرافیایی است. شرکت ESRI این امکان را فراهم کرده تا کاربران بتوانند نرم افزار را بر روی کامپیوتر و موبایل نصب کنند، تا حتی در فیلدهای صحرائی بتوانند نقشه برداری و نیز تجزیه و تحلیل داده ها را انجام دهند. به این ترتیب، تمرکز ArcGIS بر روی اطلاعات مکانی و تجزیه و تحلیل داده ها می باشد.

ArcGIS مجموعه ای از نرم افزارهای زیر است:

ArcMap

ArcMap بخش اصلی مجموعه نرم افزار ArcGIS شرکت ESRI می باشد، به این صورت که کاربران از ابتدا نقشه ها و تجزیه و تحلیل داده های مکانی را در این بخش تهیه میکنند. فرمت اصلی ArcMap به صورت MXD است.

ArcCatalog

ArcCatalog بیشتر مانند یک کتابخانه است که می توانید داده های GIS خود را سازماندهی و مدیریت کنید. ArcCatalog جایی است که شما تمام داده های خود را مستند کرده و همچنین میتوانید داده ها را از بخش های گوناگون فراخوانی کنید.

ArcScene

با استفاده از پسوند 3D Analyst می توانید به ArcScene دسترسی داشته باشید. ArcScene داده مکانی (منطقه کوچک) شما را به صورت سه بعدی نشان میدهد و فرمت آن SXD می باشد.

ArcGlobe

ArcGlobe یک برنامه سه بعدی برای مناطق مطالعه بزرگتر با وسعت جهانی می باشد. اگر می خواهید از ArcGlobe استفاده کنید، فرمت فایل آن 3DD (ArcGlobe Document) می باشد.

در بانک اطلاعاتی زمین پی جویان نگار نسخه ۱۰.۸.۲ نرم افزار قدرتمند ArcGIS در اختیار کلیه مهندسین معدن، زمین شناسان و کلیه فعالان معدنی و اکتشافی قرار گرفته است. این نسخه توسط تیم ژئومتیکس زمین پی جویان نگار از گام نخست دانلود تا نصب بر روی سیستم عامل ویندوز (۳۲/۶۴) مورد ارزیابی قرار گرفته و کاملا مورد تایید می باشد. در صورت وجود هر گونه سوال از طریق ایمیل geomatics@zpnegar.com با ما در ارتباط باشید.

🌍🌍🌍 دانلود نرم افزار ArcGIS 10.8.2 🌍🌍🌍

همچنین دوره مقدماتی ArcGIS مخصوص مهندسین معدن و زمین شناسان توسط زمین پی جویان نگار تدوین و ارائه شده است. این دوره به صورت پروژه محور ارائه گردیده است و بسیاری از سوالات برای کار با نرم افزار را پوشش داده است. از طریق لینک زیر می توانید این دوره را تهیه نمایید و در صورت وجود هرگونه سوال از طریق ایمیل edu@zpnegar.com با بخش آموزش زمین پی جویان نگار در میان بگذارید.

🌍🌍🌍 دریافت دوره آموزشی ArcGIS مقدماتی 🌍🌍🌍

ArcGIS Pro

نرم افزار قدرتمند GIS، یک نرم افزار پر از ویژگی است که با پیشرفت ها و ایده های جدید توسعه یافته است. ArcGIS Pro از داده های دو بعدی، سه بعدی پشتیبانی می کند. کاربران میتوانند داده های خود را از طریق دیگر محصولات ArcGIS مانند ArcGIS Online و ArcGIS Enterprise به اشتراک بگذارند.

ArcGIS Online

با ArcGIS Online، میتوانید نقشه های خود را با همکاران خود و یا جهان به اشتراک بگذارید و از سبک های به روز نقشه برداری برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده کنید. این روش برای سازمان های بزرگ نیز بسیار کاربردی است.

ArcGIS Geo BIM

نرم افزاری آسان و راحت برای انجام پروژه‌ها و مسائل مربوط به مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) با استفاده از داده‌های جغرافیایی می باشد. تیم های معماری، مهندسی، ساخت و ساز (AEC) می توانند به راحتی با داده های مرتبط به ساختمان سازی در برنامه های وب ارتباطات و همکاری خود را گسترش دهند.

QGIS

نرم افزار QGIS مانند بقیه نرم افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی امکان تهیه و تولید نقشه ها را دارد و از لایه های رستری و برداری پشتیبانی میکند. این نرم افزار با سایر محصولات GIS، مانند GRASS GIS,POST GIS,MAP SERVER میتواند ادغام شود. مهمترین قابلیت این نرم افزار این است که:

• به صورت رایگان ارائه شده است.
• امکان کدنویسی به زبانPython را دارد.

نتیجه گیری:

GIS یک ابزار ضروری است که از بسیاری جهات زندگی ما را آسان کرده است و به ما کمک می کند تا تصمیمات آگاهانه دیتا محوری بگیریم. در بخش زمین شناسی و معدن، مهندسین میتوانند با تلفیق داده های ژئوشیمیایی، داده های زمین شناسی اقتصادی (اندیس های معدنی)، ژئوفیزیک و دورسنجی، نقشه هایی مانند نقشه پتانسیل معدنی و نقشه های کانی سازی را  تهیه کنند که این نقشه ها برای اکتشافات مواد معدنی کشور بسیار حائز اهمیت می باشد. با کاربردهای بی‌شماری این نرم افزار در صنایع مختلف، شکی نیست که در آینده شاهد افزایش استفاده از GIS در زندگی روزمره خود خواهیم بود. بنابراین، منتظر تحولات هیجان انگیزتر در این زمینه می مانیم.

⚠️ این مقاله به دلیل اینکه حاوی لینک ها و اطلاعاتی می باشد که باید بروز رسانی شوند، به صورت منظم بازنگری و بروزرسانی می شود.